Zbuduj własny pałac – w swojej głowie!

A gdyby tak być w stanie zapamiętać wszystko?

Od tysiącleci ludzie zdają sobie sprawę z ułomności własnej pamięci. I mimo, że zapominanie jest częścią życia, pozwala nam wyrzucić ze świadomości przykre doświadczenia czy redundancyjne lub niepotrzebne informacje, to często sam proces pamięć-niepamięć, niestety, lubi płatać nam figle. Często z jakiegoś powodu pamiętamy całkowitą bzdurę lub najbardziej bezużyteczny fakt, jaki tylko można sobie wyobrazić, a nie jesteśmy w stanie zapamiętać czegoś na czym nam zależy – szczególnie przed egzaminem.

Z pomocą przychodzą nam mnemotechniki – czyli sposoby ułatwiające zapamiętanie, przechowywanie i przypominanie sobie informacji. W tym artykule skupimy się na jednym z ciekawszych aspektów stosowanych przez mistrzów pamięci – a mianowicie – porozmawiamy o tytułowych pałacach.

Myślę, że wielu z Was mogło gdzieś słyszeć o tej technice, jednak jej tajemne arkana z pewnością pozostają przed niektórymi z Was ukryte. Samo określenie “pałace pamięci” niesie ze sobą pewną aurę tajemniczości – pojawiają się w wielu opisach w literaturze; znajdziemy je m.in. w dziełach Cycerona (De oratore), pewnego anonimowego Rzymianina z 85 r. p.n.e. (Ad Herenium), czy Tomasza z Akwinu, który to zalecał tę technikę, którą stosował sam celem uporządkowania reguł religijnego życia. Co zabawne, kilkaset lat później anglosaskie szkoły zakazywały nauki tej techniki, uważając ją za bezbożną – wszak ludzki umysł nie mógł osiągać takiej mocy pamięciowej bez uciekania się do okultyzmu!

Pałace pamięci obecne są także w popkulturze – tytułowy Hannibal z powieści Thomasa Harrisa korzystał z nich, aby zapamiętać różnorakie detale przechowywanych we wspomnieniach faktów, w tym topografię miast, a główny bohater serialu Mentalista wspominał o tej technice wielokrotnie.

Przechodząc już jednak to bardziej bliskich nam czasów, w 1980 roku Roediger przedstawił dowód uznający skuteczności metody mnemotechnicznej w Journal of Experimental Psychology. Sprawdzał on, jak wiele informacji zostanie zapamiętanych i odtworzonych przez uczestników w ciągu 24 godzin – sposób wykorzystujący metodę loci okazały się o 25% bardziej skuteczne.


Na czym jednak polega sama technika? Otóż jest banalnie prosta.

Każdy z nas oczyma wyobraźni jest w stanie otworzyć swój dom. Może być wolnostojący, może to być szeregowiec, czy mieszkanie w bloku. Znajdują się w nim pokoje, w każdym znajdują się inne przedmioty – szafy, kredense, szuflady, schowki na klucze, telewizor, piwniczka, biurko, kominek, itp. Są to miejsca, w którym będziemy chować nasze obrazy, które będą stanowić umysłową reprezentację rzeczy, którą chcemy zapamiętać.

Wyobraźmy sobie, że musimy przyswoić sobie leki oddziałujące na AUN. Dobrym sposobem będzie umieszczenie w jednym z pokoi np. beta-adrenolityków, w drugim cholinolityków itp.

Wśród tych pierwszych mamy kilka nazw do zapamiętania np. metoprolol (skojarzymy to z metą), bisoprolol (skojarzymy to z zespołem powtarzającym piosenkę na końcu koncertu), atenolol (ten wredny typ ze szkoły, który zawsze potrzebował uwagi wszystkich), celiprolol (słynny celebryta) i nebiwolol (mgła – nazwa podobna do łacińskiego słowa nebula czy włoskiego nebbia). 

Zamknij teraz oczy i spróbuj wyimaginować sobie swój pokój. Gdy odtworzysz go w swym umyśle (im więcej szczegółów tym lepiej!), zacznij w kolejnych miejscach chować kolejne obrazy – biało-czarną flagę symbolizującą metę, płytę swojego ulubionego zespołu (lub sam zespół – tyle, że mieszczący się do szuflady) itd. Na każdy obraz spoglądaj przez kilka sekund starając się dokładnie zapamiętać co, gdzie i w jaki sposób umieściłeś. Gdy ukończysz układanie przedmiotów w pokoju, przejdź się po nim kilka razy. Zacznij od poruszania się zawsze w jednym kierunku (np. zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i odtwarzaj po kolei umieszczane w tym pokoju obrazy. Gdy jesteś gotowy i pewny, że udało Ci się skutecznie umeblować swój wirtualny pokój, przejdź do tworzenia następnego.

Staraj się co jakiś czas odtwarzać swój pałac przechadzając się po jego komnatach – zdecydowanie umocni to Twój ślad pamięciowy. Największym problemem, jaki możesz spotkać przy korzystaniu z tej techniki, jest ograniczona liczba miejsc, w których możesz umieszczać swoje obrazy. Pamiętaj jednak, że pałac można do woli rozszerzać – o ogród działkowy dookoła, o drogę prowadzącą do mieszkania, o osiedlowy sklepik, czy o inne znane Ci miejsca. Możliwości są w istocie nieskończone.

Poziom złożoności informacji również można pogłębiać – wszakże nikt nie jest w stanie nas powstrzymać przed stworzeniem osobnych pomieszczeń dla β1-adrenolityków, β2-adrenolityków, β-adrenolityków nieselektywnych, β-adrenolityków z wewnętrzną komponentą agonistyczną, itp.

Osoby bardziej obyte z systemem miejsc, wraz ze stopniowym rozbudowywaniem swoich pałaców, są w stanie tworzyć wirtualne budowle od zera, miejsca, w których nigdy nie byli poza swoją wyobraźnią. Wymaga to niezwykle dużo treningu, jednak sam sposób pozwala na dosłownie wszystko, a wykorzystuje dwie proste właściwości naszego mózgu, który zapamiętuje lepiej:

• obrazy niż słowa czy fakty, 
• miejsca niż konspekty i teorie.

Pamiętaj jednak, że aby pałac był trwały, należy go wielokrotnie odwiedzać – w tym pomoże Ci wykorzystanie systemu powtórzeń (SRS), o którym była mowa w jednym z poprzednich artykułów.

Przydatne linki i źródła:

– https://tricksofmind.pl/palac-pamieci

– https://pl.wikibooks.org/wiki/Mentalizm/Pa%C5%82ac_pami%C4%99ci

– https://en.wikipedia.org/wiki/Method_of_loci

– https://artofmemory.com/wiki/How_to_Build_a_Memory_Palace
(dokładny opis budowania pałacu po angielsku)



“Pałace pamięci” to kolejny z serii artykułów poświęcony metodyce nauki, pamięci, biologii uczenia się i kognitywistyki. Pozostaje jeszcze wiele do zrobienia, ale wierzcie, że będziemy zgłębiać ten temat jak tylko możemy. À bientôt!