Opublikowano Dodaj komentarz

Kardiologiczny bit

Leki stosowane w chorobach serca są jednymi z najczęściej stosowanych leków na świecie. Ich stosowanie nie tylko wpływa na regulację funkcji układu sercowo-naczyniowego, ale i również mają one udowodnione działanie przedłużające życie pacjentów. To prawdziwe panaceum na epidemie chorób cywilizacyjnych, które dotykają nasz układ krążenia.

W codziennej praktyce lekarskiej najczęściej spotkamy się z lekami: przeciwnadciśnieniowymi, antyarytmikami, lekami przeciwdławicowymi, lekami inotropowymi czy preparatami stosowanymi w zaburzeniach ukrwienia obwodowego. Musimy w tym miejscu pamiętać, że zastosowanie niektórych leków kardiologicznych nie ogranicza się tylko i wyłącznie do jednej jednostki chorobowej.
 

Aby terapia była skuteczna, musi być ona prowadzona w sposób zgodny z odpowiednimi zaleceniami. Dlatego tak ważne jest, by edukacja pacjenta nie ograniczała się tylko do wypisania recepty na konkretny lek. W przypadku stosowania leków kardiologicznych, musimy przypominać naszym pacjentom o kilku bardzo ważnych zasadach:

  • zachęcać pacjentów do czytania ulotek stosowanych leków (w gabinecie lekarskim nie mamy czasu, by przekazać pacjentom wszystko dokładnie)
  • leki na leży brać regularnie, co zapewnia sukces terapeutyczny (uzasadniajmy stosowanie konkretnych leków, dobre uzasadnienie bardziej motywuje pacjenta do stosowania leków, niż tylko „puste zalecenie”)
  • farmakoterapii powinna towarzyszyć zmiana stylu życia (motywujmy pacjenta do spadku wagi, spacerów z małżonkiem czy zakupu elektronicznej opaski, dzięki której będzie mógł na własne oczy śledzić swoje postępy)
  • chory powinien wprowadzić nawyk pomiarów ciśnienia i prowadzenia dzienniczka kontroli pomiarów (pozwala to na kontrolę skuteczności leczenia, gdy pacjent nie chce prowadzić dzienniczka, można go poprosić o przyniesienie elektronicznego ciśnieniomierza, który w swojej historii ma wartości ostatnich pomiarów)

W przypadku stosowania leków kardiologicznych pacjenci mogą borykać się również z mnogością działań niepożądanych. Przepisując konkretne leki, powinniśmy informować o nich naszych pacjentów i edukować w jaki sposób mogą sobie oni z nimi radzić. Poniżej zawarliśmy te, z którymi możemy spotkać się zdecydowanie najczęściej: 

  • zawroty głowy, hipotonia ortostatyczna (zwł. ACEI i ARB, diuretyki pętlowe, beta-blokery, alfa1-adrenolityki, alfa2-agoniści) – wiąże się z ryzykiem upadków, a nawet większą umieralnością. Warto w tym przypadku zalecać pacjentom: 
    • unikanie szybkiej pionizacji, najlepiej by po leżeniu najpierw pacjent usiadł a dopiero potem wstał
    • wypijanie 2-3 litrów płynów na dobę
    • unikanie długotrwałego stania
    • unikanie dusznych i gorących pomieszczeń
    • umiarkowana aktywność fizyczna, która zwiększa tolerancję na występowanie hipotonii

  • hipotonia ortostatyczna (nitraty) 
    •   nitraty powinny być stosowane w pozycji stojącej

  • suchy kaszel (ACEI)
    •  inhibitory konwertazy angiotensyny mogą przyczyniać się do powstania suchego kaszlu (na skutek zwiększenia stężenia bradykininy we krwi). W przypadku nietolerancji ACEI zaleca się stosowanie sartanów. 

  • odwodnienie (diuretyki) 
    •  w tym przypadku nie tylko zalecamy picie dużej ilości płynów, ale i również codzienną kontrolę masy ciała oraz stosowanie elektrolitów

  • tachykardia, efekt z odbicia (przy zaprzestaniu stosowania beta-blokerów) 
    • pacjenci, którzy nagle odstawili przyjmowanie beta-blokerów, mogą skarżyć się na tachykardię, wzrost ciśnienia, zaburzenia rytmu serca, niepokój i drżenia. Dlatego powinniśmy dokładnie dopytać pacjenta kiedy przyjął ostatnie leki. 

  • zaburzenia erekcji (tiazydy, beta-blokery, ACEI, ARB, sympatykolityki) 
    •  w leczeniu tych zaburzeń stosuje się inhibitory 5-fosfodiesterazy. Wcześniej jednak należy skonsultować się z kardiologiem. Pamiętajmy również o odpowiednim okresie karencji między przyjmowaniem inhibitorów 5-fosfodiesterazy a nitratów. 

Oprócz wcześniej wymienionych zasad oraz działań niepożądanych, przy przepisywaniu leków kardiologicznych powinniśmy pamiętać o ważnych interakcjach pomiędzy poszczególnymi preparatami.  

  • inhibitory 5-fosfodiesterazy (tadalafil, sildenafil) z nitratami
    • jednoczesne przyjmowanie tych preparatów może przyczyniać się do tachykardii, hipotonii i zmniejszeniu przepływu wieńcowego
    • zapamiętaj: przed braniem inhibitorów 5-fosfodiesterazy zalecana jest wcześniejsza kontrola kardiologiczna. Przy stosowaniu tych preparatów należy zachować odpowiedni okres karencji (przerwy miedzy ich stosowaniem)

  • ACEI stosowane z ARB 
    • stosowanie obu preparatów może zwiększać wystąpienie hiperkaliemii czy nasilać ryzyko niewydolności nerek
    • zapamiętaj: połączenie leków z tych grup jest bezwzględne przeciwskazanie

  • Antagoniści wapnia (niedihydropirydyny) z beta-blokerami
    • zwiększają prawdopodobieństwo depresyjnego działania na m. sercowy
    • zapamiętaj: należy bezwzględnie unikać stosowania tego połączenia leków

Autor: Józef Muszyński